Không thương mại hoá di sản!

Cửa đã rộng mở

Nhiều ý kiến cho rằng, Cố đô Huế có tiềm năng rất lớn để phát triển du lịch, nhưng cụ thể những tiềm năng đó đã được khai thác và đem lại hiệu quả như thế nào thì vẫn là vấn đề. Đây cũng là trăn trở để Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô (BTDTCĐ) Huế xây dựng Đề án Phát triển dịch vụ trên cơ sở phát huy giá trị di tích cố đô Huế đến năm 2020. Trong đó, tập trung phát triển dịch vụ theo hướng chất lượng, hiện đại nhưng có bản sắc, có thương hiệu và có trọng tâm, trọng điểm.

Có tất cả 11 cụm di tích được xây dựng từng phương án cụ thể để phát triển và điều chỉnh các hoạt động dịch vụ, gồm: Kinh Thành - Hoàng Thành, Văn Miếu - Võ Miếu - Khải Thánh Từ, lăng Tự Đức - Đồng Khánh - Kiên Thái Vương - đồi Vọng Cảnh - các lăng mộ hoàng gia dưới chân đồi Vọng Cảnh, lăng Thiệu Trị - điện Hòn Chén - lăng Hiếu Đông - lăng Cao Hoàng, lăng Gia Long và các lăng chúa Nguyễn ở thượng nguồn sông Hương, lăng Minh Mạng, lăng Khải Định, Hổ Quyền - Voi ré, cung An Định, đàn Nam Giao và khu vực Phu Văn Lâu - Nghinh Lương Đình gắn với thuyền cung đình. Các nội dung trong đề án sẽ được thực hiện trong 2 giai đoạn. Giai đoạn đầu từ nay đến năm 2015, tập trung cho các điểm di tích thường thu hút số lượng đông du khách thăm quan, gồm: khu vực Kinh Thành-Hoàng Thành, Cung An Định, các lăng Tự Đức - Khải Định - Minh Mạng. Giai đoạn 2 từ 2016 đến 2020 sẽ tập trung cho các điểm còn lại.

Thử cảm giác lạ với voi và ngựa trong Tử Cấm Thành. Ảnh: Thu Thủy

Nguồn kinh phí để thực hiện các nội dung này được huy động từ nguồn vốn hỗ trợ có mục tiêu về văn hoá của Chính phủ, vốn chương trình mục tiêu quốc gia về văn hoá, ngân sách địa phương và các nguồn xã hội hoá hợp pháp khác. Một trong những mục tiêu cụ thể mà Đề án hướng đến là tốc độ tăng trưởng từ nguồn thu dịch vụ của cả giai đoạn từ nay đến năm 2020, bình quân hằng năm đạt 45%. Và năm 2020, cơ cấu nguồn thu dịch vụ đạt tỷ trọng 30% so với nguồn thu bán vé tham quan.

Ưu tiên các sản phẩm địa phương

Theo đề án Phát triển dịch vụ trên cơ sở phát huy giá trị di tích Cố đô Huế đến năm 2020, sẽ có nhiều điểm vui chơi và nhiều hoạt động dịch vụ đi kèm được mở ra để phục vụ du khách. Trong khu vực Hoàng Thành, Phủ Nội Vụ sẽ được chọn làm điểm chính để quy hoạch toàn bộ điểm kinh doanh chính trong Đại Nội. Trong đó, trưng bày và kinh doanh các mặt hàng lưu niệm, các sản phẩm thủ công truyền thống, giải khát và ẩm thực cung đình. Tại đây cũng là điểm hình thành một nhà hàng cung đình đạt chất lượng cao, cỡ 5 sao. Ở Cung An Định, sẽ có 2 nhà rường truyền thống để trưng bày và kinh kinh doanh dịch vụ về tranh hoạ, thư pháp và ẩm thực. Khải Tường Lâu cũng được mở rộng không gian trưng bày để giới thiệu về đời sống hoàng gia và cuộc đời bà Từ Cung - Hoàng Thái Hậu cuối cùng của Triều Nguyễn. Đồng thời, trùng tu phục hồi nhà hát Cửu Tư Đài để tổ chức biểu diễn các loại hình nghệ thuật truyền thống, kết hợp làm nơi lễ tân ngoại giao. Quanh đồi Vọng Cảnh, các hoạt động gắn liền với bến xe cũng được sắp xếp lại để tạo tuyến du lịch từ chân đồi đến các điểm di tích trong khu vực bằng cách đi bộ, đi xe đạp, xe điện, xe ngựa và kiệu. Trên đỉnh đồi, các ống kính viễn vọng sẽ được bố trí để du khách thoả chí ngắm cảnh sông Hương hiền hoà và làng mạc...

Với đề án này, một lộ trình dài hơi và mang tính bền vững đang hứa hẹn một sinh khí mới cho các điểm di tích của cố đô Huế.

TS. Phan Thanh Hải – Giám đốc Trung tâm BTDTCĐ Huế, cho biết: “Để khai thác hiệu quả những hoạt động dịch vụ này, chúng tôi không chỉ trông chờ vào sự đầu tư của Nhà nước mà còn hướng đến việc phối hợp với cộng đồng, huy động sự tham gia của các nguồn lực bên ngoài một cách hợp lý. Việc khai thác dịch vụ tại các điểm di sản phục vụ cho cuộc sống là điều cần thiết và rất nên làm. Bởi điều đó có thể đem lại nhiều lợi ích kinh tế và di sản mới thực sự hòa nhập với cuộc sống đương đại. Điều quan trọng nhất là chúng ta khai thác dịch vụ một cách hiệu quả từ những tiềm năng thế mạnh của từng di sản, chứ không thương mại hoá di sản”.

Theo kế hoạch của Trung tâm BTDTCĐ Huế, tất cả các mặt hàng được bày bán ở điểm di tích sẽ được tổ chức lại để tránh sự đơn điệu và trùng lắp. Một trong những vấn đề quan trọng của việc sắp xếp lại này là các mặt hàng sẽ được địa phương hoá và bản sắc hoá, nhất là các mặt hàng lưu niệm, hàng thủ công mỹ nghệ. TS. Phan Thanh Hải lạc quan: “Năm nay, chúng tôi có một số ưu thế để đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ ở các điểm di tích. Trước tiên là đã hoàn thiện và đưa vào sử dụng hệ thống xe điện. Sắp tới, chúng tôi tiếp tục đầu tư một số cơ sở dịch vụ và một số nhà vệ sinh. Hệ thống kiot bán hàng cũng sẽ được đầu tư lại để phù hợp với cảnh quan chung. Lực lượng phục vụ trong các hoạt động dịch vụ cũng sẽ được đào tạo và đào tạo liên tục trước yêu cầu mới.